وقتی بیمار میشویم، اولین سوالی که ممکن است به ذهنمان برسد این است که به کدام پزشک مراجعه کنیم: پزشک عمومی یا متخصص داخلی؟ بسیاری از افراد در تشخیص وظایف و نقش این دو نوع پزشک دچار سردرگمی میشوند. هرچند هر دو گروه برای درمان بیماران تلاش میکنند، اما تفاوتهایی در نوع آموزش، تخصص و حوزه فعالیت آنها وجود دارد که در این مقاله به زبان ساده توضیح میدهیم.
پزشک عمومی کیست؟
پزشک عمومی اولین فردی است که بیماران معمولاً برای مشکلات روزمره سلامت خود به او مراجعه میکنند. پزشکان عمومی پس از گذراندن دورههای پزشکی عمومی (حدود ۷ سال) بهصورت کلی در زمینههای مختلف پزشکی (مانند درمان بیماریهای ساده، تشخیص علائم اولیه بیماریها و ارائه مشاورههای سلامتی) آموزش میبینند.
وظیفه پزشک عمومی بیشتر بر ارائه درمانهای اولیه و پیشگیری از بیماریها متمرکز است. اگر مشکلی جدیتر باشد یا نیاز به تخصص خاصی داشته باشد، پزشک عمومی بیمار را به متخصص مربوطه، مانند متخصص داخلی، ارجاع میدهد.
متخصص داخلی چه کسی است؟
متخصص داخلی یک پزشک است که پس از گذراندن دوره پزشکی عمومی، چند سال دیگر نیز در زمینهی تشخیص و درمان بیماریهای داخلی بدن (مانند بیماریهای قلبی، تنفسی، گوارشی، کلیوی، و دیابت) تخصص میگیرد. برخلاف تصور عمومی، پزشک داخلی فقط به بیماریهای داخلی اعضای بدن میپردازد و معمولاً جراحی انجام نمیدهد. این متخصصان توانایی بالایی در تشخیص و درمان بیماریهای مزمن و پیچیده دارند و اغلب برای درمان بیماران بزرگسال فعالیت میکنند.
تفاوتهای اصلی بین پزشک عمومی و متخصص داخلی
برای روشنتر شدن موضوع، تفاوتهای پزشک عمومی و متخصص داخلی را در چند بخش بررسی میکنیم:
۱. سطح آموزش و تخصص
-
پزشک عمومی: آموزش عمومی در زمینه پزشکی دیده و به مسائل پایه و عمومی سلامت میپردازد.
-
متخصص داخلی: آموزش تخصصی بیشتری دریافت کرده و در تشخیص و درمان بیماریهای مزمن و پیچیده مهارت دارد.
۲. نوع بیمارانی که درمان میکنند
-
پزشک عمومی: معمولاً به بیماران در هر سنی، از کودکان تا سالمندان، خدمات ارائه میدهد و بیماریهای شایع مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، یا فشار خون خفیف را درمان میکند.
-
متخصص داخلی: اغلب با بیماران بزرگسال سروکار دارد و بر درمان بیماریهای داخلی پیچیده مانند دیابت، بیماریهای قلبی، کبد چرب و نارسایی کلیه تمرکز میکند.
۳. دامنه خدمات پزشکی
-
پزشک عمومی میتواند دارو تجویز کند، واکسیناسیون انجام دهد، آزمایشهای اولیه را درخواست کند و درمانهای سادهتری ارائه دهد.
-
متخصص داخلی معمولاً برای مشکلات جدیتر مراجعه میشود و توانایی بیشتری در تحلیل نتایج آزمایشها، تشخیص بیماریهای پیچیده و ارائه برنامه درمانی دقیقتر دارد.
چه زمانی باید به متخصص داخلی مراجعه کنیم؟
برخی از بیماریها ممکن است فراتر از توان درمانی پزشک عمومی باشند و نیاز به بررسی دقیقتر توسط متخصص داخلی داشته باشند. در اینجا چند مورد از نشانههایی که نیاز به مراجعه به متخصص داخلی دارند را بیان میکنیم:
-
فشار خون بالا و مقاوم به درمانهای اولیه
-
دیابت پیشرفته یا کنترل نشده
-
بیماریهای قلبی و عروقی، مانند آنژین یا تپش قلب مداوم
-
بیماریهای گوارشی مزمن مانند رفلاکس شدید، زخم معده یا سندروم روده تحریکپذیر (IBS)
-
مشکلات تنفسی، آسم یا عفونتهای شدید ریوی
-
کمکاری یا پرکاری تیروئید
-
بیماریهای کلیوی مانند نارسایی کلیه یا سنگ کلیههای پیچیده
سوالات متداول درباره متخخصص داخلی و پزشک عمومی
۱. آیا پزشک عمومی میتواند دارو برای بیماریهای مزمن تجویز کند؟
بله، پزشکان عمومی میتوانند داروهای لازم برای درمان اولیه بیماریهای مزمن مانند فشار خون بالا یا دیابت را تجویز کنند. اما اگر بیماری به درمانهای اولیه پاسخ ندهد یا پیچیدهتر شود، پزشک عمومی شما را به متخصص داخلی ارجاع میدهد.
۲. آیا متخصص داخلی فقط به بیماریهای گوارشی میپردازد؟
خیر، متخصص داخلی به طیف گستردهای از بیماریها، از مشکلات قلبی و عروقی گرفته تا بیماریهای کلیوی، ریوی و غدد، رسیدگی میکند.
۳. آیا برای مراجعه به متخصص داخلی باید ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد، بهتر است ابتدا پزشک عمومی وضعیت شما را بررسی کند و در صورت نیاز، شما را به متخصص داخلی ارجاع دهد. اما در صورتی که علائم شدید یا طولانیمدت دارید (مانند درد قفسه سینه یا دیابت کنترل نشده)، میتوانید مستقیماً به متخصص داخلی مراجعه کنید.
جمعبندی
پزشکان عمومی و متخصصان داخلی هر دو نقش مهمی در سلامت جامعه دارند. پزشک عمومی برای مسائل عمومی و پیشگیری از بیماریها نقش کلیدی ایفا میکند و اولین خط درمان است. اما در موارد پیچیدهتر یا بیماریهای مزمن، متخصص داخلی میتواند با دانش و تجربه تخصصی خود، تشخیص دقیقتری ارائه داده و برنامه درمانی موثرتری ترتیب دهد.
در نهایت، انتخاب درست پزشک به نوع علائم، شدت بیماری و نیازهای درمانی شما بستگی دارد. در صورت بروز علائم غیرمعمول یا بیماریهای طولانیمدت، مراجعه به متخصص داخلی میتواند بهترین گزینه برای تشخیص و درمان دقیقتر باشد.